این گزارش خودزنی نیست!
آیا جنبش دانشجویـی در قبـال نابسامانی‌های معیشتی به وظیفه‌اش عمل می‌کند؟
ایران: "جنبش دانشجویی" را همه با نقدهای تند و تیزش می شناسند، نقدهایی که علاوه بر منطق با چاشنی صراحت بیان آمیخته می شود و معمولا کار ساز و موثر است.
شاید کلیدی ترین جمله درباره تاثیرگذاری دانشگاه و دانشجو را حضرت امام خمینی(ره) مطرح فرموده اند که "دانشگاه مبداء تحولات است" و این جمله برای نگارنده که از نزدیک با حال و هوای دانشگاه و فضای جنبش دانشجویی آشنا بوده است تاجائی ملموس و آشنا است که بارها خود از نزدیک شاهد منشاء این تحولات عظیم بوده ام.
این تاثیرگذاری تا جائی حائز اهمیت است که عالی‌ترین مرجع نظام اسلامی هرساله ساعت‌ها پای بحث و نظر دانشجویان می‌نشیند و سخنان و تحلیل های دانشجویان را از نزدیک می‌شنود.
"بیانیه"، "نامه های سرگشاده"، "قطعنامه"، "خطابه" و "سخنرانی" از جمله مواردی است که دانشجویان حرفهای رک و صریح خود را در آن مطرح می کنند.
یکی دیگر از پارامترهای نقدهای دانشجویی، "موقع شناسی" است که در کمترین زمان ممکن نسبت به وقایع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و البته کمی تا قسمتی در مسائل اقتصادی واکنش می دهد و به قول معروف "تا تنور داغ است" مواضع دانشجویان بر روی خروجی رسانه ها و مطبوعات قرار می گیرد.
روزآمد بودن بیانیه‌ها و مواضع تشکل های دانشجویی در مسائل سیاسی به قدری ملموس است که کمتر رسانه ای است که در رخدادهای سیاسی سراغی از دانشجویان نگیرد چراکه این مواضع به علت غیرمنتفع بودن دانشجویان از کانون های قدرت و ثروت با خلوص قابل ستایشی همراه است تا جائیکه که همگان معترف‌اند که سیاسی بازی و سیاسی کاری در فعل و عمل دانشجویان جایی ندارد.
این روزآمدی تحلیل و نظر در یافتن ریشه اصلی در مسائل بین‌المللی و البته مسائل فرهنگی هم به چشم می خورد.
برای روشن تر شدن موضوع چند رخداد سیاسی اجتماعی اخیر کشورمان را مرور می کنیم.
چندی پیش و در بحبوحه روز انتخابات مجلس، ریاست محترم یکی از قوای کشور به اظهارنظری نگران کننده در رابطه با یارانه ها پرداخت و درست یک روز بعد و در ساعات ابتدایی روز بیانیه ای از سوس دانشجویان در رابطه با این اظهار نظر منتشر شد؛ البته این بیانیه در حالی بود که چندی قبل تر نامه سرگشاده دیگری در رابطه با اظهارات همین مسئول از سوی دانشجویان و خطاب به وی منتشر شده بود.
این رویه البته چندی پیش و در خصوص برنامه به اصطلاح سینمایی "هفت" نیز رخ داد تا جائیکه هر واکنشی از سوی مسئولان این برنامه و شبکه سوم سیما تنها ساعتی بعد با واکنش دانشجویان مواجه می شد.
این روال [تحلیل روزآمد و اخذ موضع] البته در مسائل بین الملل و جهان اسلام و مذاکرات هسته ای با سرعت بیشتری در عکس العمل های دانشجویی روبه روست که مصداق آن هماهنگی چهار یا پنج اتحادیه دانشجویی و یا قریب به پنجاه انجمن اسلامی در بیانیه ها و مواضع مشترک است که معمولا چنین چیزی در اخذ مواضع سیاسی کمتر دیده شده است.
اما در همین ایام و درست در گیرودار مسائل سیاسی مرتبط با انتخابات مجلس و پس از آن، انتخاب ریاست مجلس، و نیز رخدادهای فرهنگی-مذهبی- اجتماعی نظیر روند شبه روشنفکری در برنامه هفت، اهانت به امام معصوم حضرت امام هادی(ع)، مذاکرات 1+5 با ایران در بغداد، مسئله بسیار مهمی در رابطه با مسائل اقتصادی در کشور در حال رقم خوردن است که به نظر می رسد جنبش های دانشجویی با احتیاط بیشتری در این حوزه عمل می کنند.
براستی چرا برای مثال، جنبش دانشجویی به درستی در قبال برنامه هفت آنقدر حساس است ولی نسبت به یک موضوع اصلی و مهم و دغدغه اصلی امروز جامعه هیچ واکنشی نشان نمی دهند؟ چرا جنبش دانشجویی از وضعیت کمر شکن گرانی های اخیر هیچ موضعی نمی گیرد؟ و چرا انگار نه انگار؟
براستی چرا در رسانه ها خبری با این تیترها نظیر "آخرین مواضع دانشجویان درباره فاز دوم هدفمندی"، "بیانیه اتحادیه ... در خصوص گرانی های اخیر"، "نامه سرگشاده ... دانشجویان خطاب به وزیر اقتصاد"، "هشدار دانشجویان به خاطیان بازار سکه و ارز" و یا "تحلیل راهبردی چهار اتحادیه دانشجویی درباره راه های برون رفت از وضعیت بد اقتصادی" یافت نمی شود؟
البته مقصود نگارنده این نیست که برخلاف نظر و خیال برخی که نقش پیشروی و پیشتازی دانشجو و درخشندگی نقشش را در این خلاصه می کنند که مشتهایش را گره کند و علیه هیأت حاکمه و دستگاه های کشور شعار بدهد! که این، غلط ترین فکرهاست بلکه انتظار آن است که همانطوری که دانشجویان در خصوص مسائلی چون پرونده هسته ای ایران، انقلاب های منطقه، فتنه و انحراف، مفسدین سیاسی و ... با شناختن ریشه های وقایع به تحلیل و ارائه راهکار می پردازند به همین جهت در خصوص مسائل معیشتی مردم نیز گره های اصلی را شناسایی و برای آن چاره اندیشی کنند.
این روزها جای این تحلیل های دانشجویی خالی است که خطاب به مسئول تقنین کشور، ضعف های قانونی نابسامانی ها و مشکلات تولیدکنندگان را یادآوری؛ خطاب به مسئول قضا، ریشه های اصلی فساد اقتصادی را معرفی و خطاب به مسئول اجرایی، نقاط ضعف و قوت و گره های کور را گوشزد کند.
در واقع انتظار از جنبش دانشجویی آن است که به تحلیل عمیق مسائل اقتصادی همانطوری که به تحلیل عمقی مسائل سیاسی اجتماعی می‌پردازد به این هم همان قدر صاحب عمق و نظر باشد.
برای این امر دو دلیل محتمل است یکی اینکه احتمالا جنبش دانشجویی و مسئولان تشکل ها، فرزندان قشر مرفه هستند و هیچ درد و فشاری بر آنها وارد نمی شود و یا تأمین در آمد می شوند که این دلیل برای سکوت در خصوص گرانی ها و فاز دوم هدفمندی از بیخ و بن رد است چرا که اولا عمده دانشجویانی که به این سمت می آیند از خانواده های قشر متوسط و حتی پایین دستی جامعه از لحاظ اقتصادی هستند و ثانیا تأمین مادی حضور در تشکل ها یک امر خلاف واقعه! تا جائی که در بسیاری از موارد دانشجویان از جیب خرج می کنند.
بنابراین به نظر می رسد باید علت را در جای دیگری جست و آن هم ضعف اطلاعات درباره ماوقع اقتصادی است! که این گونه دانشجویان را در حوزه مسائل اقتصادی دست به عصا کرده است.
...به نظر می رسد جنبش دانشجویی همانطور که وظیفه دارد برای مسائل فرهنگی اجتماعی روزآمد و حساس باشد بایستی نسبت به مسائل اقتصادی نیز حساس و صاحب تحلیل باشد؛ چیزی که به نظر می رسد چندان هم دشوار نباشد چه اینکه دانشجویان از پس بسیاری از مسائل سخت تر نیز بر آمده است.
...